О.Сэргэлэн: Эс, эрхтэн шилжүүлэн суулгах төвийн асуудлаас хойш амьгүй донор олдохгүй болсон 

Донороос эрхтэн шилжүүлэн суулгах эмчилгээний нөхцөл байдал болон П.Батчулуун эмчийн асуудалтай холбоотойгоор мэдээлэл хийлээ. 

Улсын Нэгдүгээр төв эмнэлгийн Элэг шилжүүлэн суулгах багийн ахлагч, АШУ-ы доктор, профессор О.Сэргэлэн "Эд, эс эрхтэн шилжүүлэн суулгах үйл ажиллагаа дэлхий дахинд хөгжөөд цөөнгүй жил болсон. Манай улсад 20 гаруй жилийн өмнөөс нутагшсан. Сүүлийн 10 гаруй жил хөгжиж байгаа. Энэ үйл ажиллагааг нутагшуулах явцдаа бид зөвхөн урдах ажилдаа л анхаараад, хэвлэл мэдээлэл, олон нийтэд ажлынхаа талаарх ойлголт өгч чадаагүй юм байна гэдгийг ойрын хугацаанд болж байгаа үйл явцад ойлголоо. Өнөөдрийн байдлаар УНТЭ-ийн дэргэдэх Элэг шилжүүлэн суулгах үндэсний багийнхан 306 хүн элэг шилжүүлэн суулгасан. Үүнээс 17 нь тархины үхэлтэй донороос элэг шилжүүлэн суулгасан буюу нийт мэс заслын 5-хан хувийг тархины үхэлтэй донороос хийсэн. ДЭМБ-аас амьгүй донороос элэг шилжүүлэн суулгавал цаана нь эрүүл хүний эд эрхтнийг хөндөхгүй байх учир энэ чиглэлээр ажиллах чиглэлийг өгдөг. Гэвч монгол хүмүүсийн сэтгэлгээ зэрэг олон асуудлыг улмаас амьгүй донорын олдоц бага байдаг. 

2018 онд амьгүй донороос элэг шилжүүлэн суулгах алба гэж байгуулагдсан. Энэ бодлогыг хэрэгжүүлэх зорилгоор Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвд Эд, эс, эрхтэн шилжүүлэн суулгах үйл ажиллагааг зохицуулах алба байгуулж, Гавьяат эмч П.Батчулуун даргаар нь ажилласан. Тус алба байгуулагдсанаас хойш талийгаач болсон  270 гаруй хүний ар гэрт санал тавьснаас 31 хүний ар гэрийнхэн л донор болохыг зөвшөөрсөн. Тархины үхэлтэй донорын хүлээгдлийн жагсаалт гэж байдаг. Энэ жагсаалтад 430 хүн бичигдчихсэн байгаа. Эдгээр хүн өөр, өөр цусны бүлэгтэй байдаг. Тэгэхээр элэг шилжүүлэн суулгах донор гарахыг хүлээгээд, 430 хүн тархины үхэлтэй донорын хүлээгдлийн жагсаалтад, амь гуйгаад амьдарч байгаа. Сүүлийн гурван жилд донорын жагсаалтад байсан 30 гаруй хүн донор олдохгүйгээс нас барсан. Гэвч Эд, эс, эрхтэн шилжүүлэн суулгах төвийн асуудлаас хойш амьгүй донор олдохгүй болсон. 

П.Батчулуун эмч болон эмчийн хүүхдүүдээс биеийн байдлын талаар мэдээлэл өгөх зөвшөөрөл авсан. Эмчийн биеийн байдал маш хүнд байгаа. 2013 онд Батчулуун эмч донорын хуулийн хэлэлцүүлэг хийх хурал зарласан үед ухаан алдсан. Зүрх нь 16 минут зогссон. Түүнээс хойш зүрхний гол тэлэгч судсанд тэлэгч тавиулсан. Шүүхийн шийдвэрийн дараа дахин нэг тэлэгч тавиулсан. Мөн чихрийн шижингийн өвчтэй. Хэзээ ч зүрх зогсох эрсдэлтэй. Зүрхний үйл ажиллагаа нь 33 хувьтай байгаа. Ерөнхийдөө биеийн байдал нь хүнд байгаа учир цаашид энэ их сэтгэл санааны дарамтыг давж гарч чадах уу гэсэн эрсдэл тулгараад байна. Бид П.Батчулуун эмчийг гэмт хэрэг хийсэн гэж үнэхээр бодохгүй байгаа" гэсэн юм. 

П.Батчулуун эмчийн өмгөөлөгч Э.Ганбат "Аливаа хэрэг маргааныг шийдэх асуудал хуулиар зохицуулагдаад, гурван шатны шүүхээр гомдол гаргаж шийдүүлэх зохицуулалттай. Анхан шатны шүүхийг шийдвэрт хууль зүйн ёс зүйн талаасаа хүндэтгэлтэй хандаж байгаа. Гэхдээ үйлчлүүлэгчийн болон өмгөөлөгч нарын байр суурийн хүрээнд бид Улсын дээд шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй. Улсын дээд шүүх бүх хэрэг маргааныг танхимаар хэлэлцэх зохицуулалтгүй. Гэхдээ энэ тохиолдолд танхимаар авч хэлэлцэх эрх зүйн зохицуулалт байна гэж үзэж байгаа. 2002 онд Монгол Улсын Эрүүгийн хуульд хүний эд эрхтэнг хууль бусаар авахыг гэмт хэрэг гэж үзэх зохицуулалт анх удаа орсон. Үүнээс хойш буюу 22 жилийн хугацаанд Монголын шүүхийн практикт ийм хэрэг, маргаан нэг ч шийдвэрлэгдээгүй. Тиймээс Улсын дээд шүүх өмнө нь хэрэглэгдээгүй шинэ хуулийн зохицуулалтыг авч хэлэлцэж, шийдвэрлэснээр шүүхийн практик тогтоно" гэв.